آتشفشان ها و زمين لرزه ها: نيروهاي قدرتمند سياره ما
آتشفشان‌ها و زمين‌لرزه‌ها دو پديده زمين‌شناختي قدرتمند هستند كه نمايانگر نيروهاي عظيم و ديناميك دروني سياره ما هستند. اين رويدادها، اگرچه مخرب هستند، اما نقش حياتي در شكل‌گيري سطح زمين، بازيافت مواد معدني و حتي تأثيرگذاري بر آب و هوا در مقياس‌هاي زماني زمين‌شناختي ايفا ميكنند. درك مكانيسم‌هاي پشت اين پديده‌ها براي پيش‌بيني و كاهش خطرات مرتبط با آن‌ها و همچنين براي درك بهتر تاريخچه و ساختار زمين بسيار مهم است.
آتشفشان‌ها دهانه‌هايي در سطح زمين هستند كه از طريق آن‌ها ماگما (سنگ مذاب)، خاكستر آتشفشاني و گازها از زير زمين به سطح مي‌رسند. فوران‌هاي آتشفشاني مي‌توانند از جريان‌هاي آرام گدازه تا انفجارهاي شديد متغير باشند. اين فوران‌ها توسط فشار ناشي از گازهاي محبوس شده در ماگما و حركت صفحات تكتونيكي ايجاد مي‌شوند. آتشفشان‌ها اغلب در مرزهاي صفحات تكتونيكي، جايي كه اين صفحات به هم نزديك مي‌شوند يا از هم دور مي‌شوند، قرار دارند. مواد فوران شده از آتشفشان‌ها، خاك را حاصلخيز ميكنند و مي‌توانند جزاير و كوه‌هاي جديدي را تشكيل دهند.
زمين‌لرزه‌ها لرزش‌هاي ناگهاني و شديد سطح زمين هستند كه در نتيجه آزاد شدن انرژي انباشته شده در پوسته زمين رخ مي‌دهند. اين انرژي اغلب در اثر حركت ناگهاني گسل‌ها، شكاف‌هايي در پوسته زمين كه صفحات تكتونيكي در امتداد آن‌ها به هم مي‌لغزند، آزاد مي‌شود. كانون زمين‌لرزه نقطه‌اي در عمق زمين است كه زلزله از آنجا آغاز مي‌شود و رومركز آن نقطه‌اي روي سطح زمين است كه مستقيماً بالاي كانون قرار دارد. مقياس ريشتر قدرت زمين‌لرزه را اندازه‌گيري مي‌كند، در حالي كه مقياس شدت مركالي اثرات آن را بر انسان و سازه‌ها توصيف مي‌كند.
هر دو پديده آتشفشاني و زمين‌لرزه به طور جدايي‌ناپذيري با تكتونيك صفحات مرتبط هستند، نظريه‌اي كه توضيح مي‌دهد پوسته زمين از چندين صفحه بزرگ تشكيل شده است كه به آرامي بر روي گوشته نيمه مذاب حركت ميكنند. برخورد، جدا شدن يا لغزش اين صفحات نسبت به يكديگر، انرژي لازم براي ايجاد آتشفشان‌ها و زمين‌لرزه‌ها را فراهم مي‌كند. درك اين فرآيندهاي ژئوديناميكي به دانشمندان كمك مي‌كند تا مناطق پرخطر را شناسايي كرده و سيستم‌هاي هشدار اوليه را براي محافظت از جمعيت‌ها در معرض خطر توسعه دهند.
برچسب: ،