فناوريهاي جذب كربن: آيا ميتوانيم CO2 را از جو حذف كنيم؟
تغييرات اقليمي ناشي از افزايش غلظت دي‌اكسيد كربن (CO2) و ساير گازهاي گلخانه‌اي در جو، به يك بحران جهاني تبديل شده است. در كنار كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي، فناوريهاي جذب كربن (Carbon Capture Technologies) به عنوان راه‌حلي مكمل براي مقابله با اين بحران مطرح شده‌اند. اين فناوريها به دنبال حذف CO2 از منابع انتشار (مانند نيروگاه‌ها و كارخانه‌ها) قبل از ورود به جو، يا حتي حذف مستقيم آن از جو زمين هستند. سوال اين است كه آيا اين فناوريها مي‌توانند راهگشاي اصلي در مبارزه با تغييرات اقليمي باشند و غلظت CO2 را به سطوح ايمن بازگردانند؟
دو رويكرد اصلي در فناوريهاي جذب كربن وجود دارد. اول، جذب كربن پس از احتراق (Post-Combustion Capture) كه در آن CO2 از گازهاي خروجي نيروگاه‌ها و صنايع بزرگ جدا مي‌شود. اين روش شامل عبور گازهاي خروجي از حلال‌هاي شيميايي است كه CO2 را جذب ميكنند، سپس CO2 از حلال جدا شده و فشرده مي‌شود تا براي ذخيره‌سازي يا استفاده آماده شود. دوم، جذب مستقيم از هوا (Direct Air Capture - DAC) كه هدف آن حذف CO2 مستقيماً از اتمسفر است. اين فناوريها هنوز در مراحل اوليه توسعه هستند اما پتانسيل زيادي براي مقابله با انتشار گازهاي گلخانه‌اي از منابع پراكنده و حتي حذف كربن تاريخي از جو دارند.
پس از جذب CO2، گام بعدي ذخيره‌سازي كربن (Carbon Storage) است. رايج‌ترين روش، تزريق CO2 فشرده شده به سازندهاي زمين‌شناسي عميق و مناسب، مانند مخازن نفت و گاز خالي شده يا سفره‌هاي آب شور عميق، است. اين فرآيند جذب و ذخيره كربن (Carbon Capture and Storage - CCS) ناميده مي‌شود. علاوه بر ذخيره‌سازي، مي‌توان CO2 جذب شده را براي توليد محصولات ديگر نيز مورد استفاده قرار داد، مانند سوخت‌هاي مصنوعي، مواد شيميايي، يا مصالح ساختماني، كه اين رويكرد جذب و استفاده كربن (Carbon Capture and Utilization - CCU) ناميده مي‌شود.
با وجود پتانسيل، فناوريهاي جذب كربن با چالش‌هاي مهمي روبرو هستند. اين چالش‌ها شامل هزينه بالا، نياز به انرژي زياد براي فرآيندهاي جذب و فشرده‌سازي، و نگراني‌هاي مربوط به ايمني ذخيره‌سازي طولاني‌مدت CO2 هستند. علاوه بر اين، اين فناوريها نبايد بهانه‌اي براي به تأخير انداختن كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي از منابع اصلي باشند. با اين حال، با پيشرفت‌هاي مستمر در تحقيق و توسعه، و حمايت سياست‌گذاران، فناوريهاي جذب كربن مي‌توانند نقش مهمي به عنوان بخشي از يك استراتژي جامع براي دستيابي به اهداف آب و هوايي و كاهش اثرات گرمايش جهاني ايفا كنند.
برچسب: ،